હોમ

મંગળવાર, 21 ફેબ્રુઆરી, 2017

વાંચનની ભુખ કેમ વિકસે? : Hunger for Reading

વાંચનની ભુખ કેમ વિકસે?

હું શાળા અભ્યાસ દરમ્યાન ટ્રાવેલોગને રવાડે ચડ્યો અને ત્યાર બાદ વલસાડ નગરપાલીકા સંચાલીત લાયબ્રેરી જે કેટલાક પારસી દાતાઓને કારણે પુસ્તકોથી સમૃધ્ધ હતી.

પેપર બેક કલેક્શન ત્યાં બે-ત્રણ કબાટ ભરીને હતા. તે વિભાગ આજુબાજુ સ્કુલ કોલેજની છોકરીઓ અને યુવાન સ્ત્રીઓનો ધસારો વધુ રહેતો. કારણ મીલ્સ એન્ડ બુન્સની સીરીઝ તેમાં મુખ્યત્વે રહેતી. એક વખત ધસારો ઓછો હતો અને થોડું એ પેપર બેક કલેક્શન જોતો હતો ત્યાં આર્થર હેઈલીની સ્ટ્રોન્ગ મેડીસીન હાથમાં આવી.

૧૯૮૪માં પ્રકાશીત નવલકથા. લાયબ્રેરીયનને પુછ્યું કે આ કેવી હશે?

જવાબ: તું જ વાંચીને કેજે. બીજા ને કેવા થહે.

સાંજે ઘરે લઈ ગયો.

અને લગભગ બે સીટીંગમાં નવલકથા પુર્ણ કરી. આર્થર હેઈલીની વિશેષતા વીશે ત્યારે તો કશો ખ્યાલ જ ન હતો. પણ આ નવલકથા વાંચ્યા પછી એમ લાગ્યું કે આ લેખક ફાર્મા ઇન્ડસ્ટ્રીમાં સેલ્સ પ્રોફેશન જોડે સંકળાયેલ હશે. માટે જ આટલું ઝીણવટ ભર્યું લખી શકયા હશે.

વડીલો પાસે અને બીજા વાંચકો પાસેથી વિસ્તૃત જાણવા મળ્યું કે તેઓ હંમેશા કોઇ એક ઇન્ડસ્ટ્રીને ધ્યાનમાં રાખીને પ્લોટ તૈયાર કરે અને એટલી ઝીણવટ અને સચોટ માહિતિ સાથે લખે કે તમને પર્ટીક્યુલર ઇન્ડસ્ટ્રી વીશે પણ ઘણી ઉંડાણમાં માહિતિ મળે. ખુબ ઉંડુ રીસર્ચ, હીરો હંમેશા વાસ્તવીક ગ્રાઉન્ડ રીયાલીટી ધરાવતો સાધારણ મનુષ્ય જ હોય.

સ્ટ્રોન્ગ મેડીસીનમાં પણ એક ફાર્મા કંપનીની રીપ્રઝ્ન્ટેટીવ મહીલાની વાત છે. જે મહાત્વાકાંક્ષી અને સેલ્સ કારકીર્દીમાં સત્યને માટે લડાઇ લડતી બતાવી છે. કારકીર્દીમાં શીખરો સર કરવા અને પરીવારને પણ પ્રાધાન્ય આપવું વગેરે. એક ડોક્ટર કે જે એમને હોસ્પીટલમાં સેલ્સ કોલ વખતે પ્રથમ વખત મળે છે. અને આ ફાર્મા રીપ્રેઝન્ટેટીવ એક અન-ટેસ્ટેડ દવાની ભલામણ કરે છે કે જે પેશન્ટને માટે ક્રીટીકલ હોય છે. અને એ પરીચય લગ્નમાં પરીણમે છે.

કંપનીના પ્રેસીડન્ટ થવા સુધીની મહાત્વાકાંક્ષા, વિશ્વ સ્તર ઉપર કંપની, પ્રોડક્ટને લઈ જવાની પ્રેક્ટીસ અને રાજકારણના ઓછાયા...

જબરદસ્ત વર્ણન છે. ક્યારેક તો ફાર્મા ઇન્ડસ્ટ્રી સેલ્સ મેન્યુઅલ જેવી ડીટેઈલ્ડ માહિતિ સાથે લખાયેલ નવલકથા લાગે.
કોઇ પણ સેલ્સ પ્રોફેશનલ કે સેલ્સ મેનેજમેન્ટનો રસ ધરાવતો વ્યક્તિ માટે આજે પણ આ શ્રેષ્ઠમાંનું એક વાંચન છે.
આર્થર હેઈલીના આ પ્રથમ પરિચયથી અંજાઈને અન્ય નવલકથાઓ પણ શોધી.

અને લાયબ્રેરીમાં ત્રણ પુસ્તકો મળ્યા મને.

એરપોર્ટ - એરપોર્ટ પોલીટીક્સ ઉપર
હોટેલ - હોટેલ ઇન્ડ્સ્ટ્રીની આંટીઘુંટી
મની ચેઈન્જર્સ. - જે અમેરીકન બેંક સીસ્ટમ ઉપર આધારીત હતી.

એક એક નોવેલ જે તે ઇન્ડસ્ટ્રી વીશે ઉંડાણ પુર્વકના રીસર્ચ આધારીત. એક્સ્ટ્રીમ ડીટેઇલીંગ સાથે.

ઉપરાંત અન્ય પુસ્તકો પણ એકદમ પ્રખ્યાત છે.

વ્હીલ્સ - ઓટો મોબાઈલ ઇન્ડસ્ટ્રી ઉપર
ઓવર લોડેડ - કેલીફોર્નીયા રાજ્યમાં સર્જાયેલી પાવર કટોકટી ઉપર
ઇવનીંગ ન્યુઝ - નેટવર્ક ન્યુઝ કાસ્ટ ઉપર
ડીટેક્ટીવ - ઇન્વેસ્ટીગેટીવ રાજકારણ ઉપર
રન-વે ઝીરો એઈટ - પાયલોટ અને પેસેન્જરને ફુડ પોઈઝનીંગ થાય અને કઈ રીતે એ હવાઈ જહાજને નીચે ઉતારે છે.
હાઈ પ્લેસીસ - અમેરીકન રાજકારણ - શીત યુધ્ધ પરિસ્થિતિ દરમ્યાન
ફાયનલ ડાયગ્નોસીસ - હોસ્પીટલ પોલીટીક્સ પેથોલોજી વિભાગની નજરે.

હાં તો એ પેપરબેક સેક્શનમાં બીજા એક ધુરંધર લેખકનો પરિચય થયો, અને એના વીશે વિસ્તૃત મારા ફાધરે મને જણાવ્યું.
એલીસ્ટર મેક્લેઈન.

એમના વિશે હવે પછી.
આભાર.

મંગળવાર, 7 ફેબ્રુઆરી, 2017

Time Management

સમય પાલન ક્યારેક(!!) ઉપયોગી પણ નીવડી શકે (આમ તો હંમેશા)

હું એક NGOનો ૧૯૯૮માં નવો નવો સદસ્ય બન્યો હતો. અને એક ગુરૂવારે સર્ક્યુલર આવ્યો કે Fortune 500 કંપનીઓના કન્સલ્ટન્ટસ સાથે એક કલાક મેનેજમેન્ટના વિષયો પર વાર્તાલાપ.

વાર: રવીવાર અને સમય: બપોરના ૩.૦૦ થી સાંજે ૪.૦૦

પહેલી હરોળમાં સીટ્સ મળે અને શાંતીથી એમનો વાર્તાલાપ સંભળાય એ માટે રવીવારે બપોરના ૨.૪૦ વાગ્યે પહોંચી ગયો. હોલ બહાર તો સન્નાટો. થયું કે હું જ છેલ્લો હોઈશ અને બધા ગોઠવાઈ ગયા હશે.

અંદર જઈને જોયું તો હોલ ખાલી હતો. ૨.૫૦ જેવો સમય થવા આવ્યો. હજુ તો બેઠક વ્યવસ્થા ઠીક કરાવું ત્યાં ૨.૫૫ એ તમામ દિગ્ગજ મહેમાનો આવી પહોંચ્યા.

એમણે પરિસ્થિતિ જોઈ અને એક જ સેકન્ડમાં નિર્ણય લીધો. કે વક્તાઓ ત્રણ અને શ્રોતા એક? સ્ટેજ ઉપર તો નહી બેસીએ. પણ એક રાઉન્ડ ટેબલ પર ગોઠવાઈ ગયા. અંદાજે પચાસ મિનિટ અમે ચાર (આમ તો એ ત્રણ વાતો કરતા રહ્યા અને હું સાંભળીને સમજવાનો પ્રયત્ન) પણ ઘણું જાણવા મળ્યું. અને છેલ્લી દસ મિનિટ બાકી હતી ત્યાં સંસ્થાના પ્રમુખ, સેક્રેટરી અને ચાર-પાંચ સદસ્યો આવી ચડ્યા.

પછી એ સ્પીકરે લોકોનું માન રાખતાં કહ્યું કે કોઇ પણ બે સવાલના જવાબ આપશું. કારણ હવે ચાર વાગવા આવ્યા છે અને ૪.૩૦ થી ૬.૩૦ અમારે રામકૃષ્ણ આશ્રમમાં સેશન છે. બાકી જે જાણવા જેવું હતું તે મિતેષને જણાવ્યું છે એની પાસેથી જાણી લેજો.

ખરેખર દિગ્ગજો જ હતા. એમના નામ અંહી રજુ નથી કરતો. અને એ તમામ દિગ્ગજો રાજકોટ રામકૃષ્ણ આશ્રમમાં બે દિવસના સેશન માટે જ આવેલ હતા. અને એમના ખાલી સમયમાંથી એમણે મુશ્કેલીથી એક કલાક ફાળવ્યો હતો.

#આ_તો_એક_વાત

Gir Pride Story

કોઇ પણ પ્રદેશની વિશેષતા કે પ્રતિષ્ઠા પર જોયા જાણ્યા વગર પ્રહાર ન કરવો. નહીતર?

આવો એક કિસ્સો મને મારા કઝીને સંભળાવેલો. તે વાઇલ્ડ લાઇફનો ખુબ અભ્યાસી તેમજ અનુભવી અને ગીર નેશનલ પાર્કનો પ્રેમી. ત્યાંના બધા સીદી-બાદશાહ કે જે ગાઈડ તરીકે પણ સેવા આપે છે. તેમાંનો એક મારા કઝીનનો મિત્ર. આ વાત ૧૯૮૯-૯૦ અરસાની છે.

આ વાત એના જ શબ્દોમાં...

અમે એ ગાઈડને કીધું કે ક્યારેય તને મોજ આવી હોય એવી કોઇ વાત કર.

તો એ કહે કે એક વખત દિલ્હીથી એર-ફોર્સના બહુ જ મોટા અધિકારી તેમના પરીવાર સાથે ગીરમાં સિંહ દર્શન માટે આવેલ. ઉપરથી ખુબ ભલામણ આવેલ કે સાહેબનું ધ્યાન રાખજો. સિંહ દર્શન તો થવા જ જોઇએ. VVIP છે. એમને તકલીફ ન થાવી જોઇએ. અને ઝાઝા સિંહ બતાડજો.

મારણની વ્યવસ્થા કરી અને મારણ બાદના સિંહ દર્શન થયા (મારણ કરેલું હોય એટલે સિંહ આરામ અવસ્થામાં હતા) અને તે વખતે સાહેબના ધર્મ પત્ની ઉર્ફે મેડમના મોઢામાં થી શબ્દો નીક્ળ્યા કે આ તો કુતરા જેવા છે.

ગાઇડ કહે કે આપણા સિંહને કુતરો કીધો??? કાંઇક ચોક્ક્સ હરકત એમણે કરી (વ્હીસલ વગાડી) અને અચાનક સિંહ ત્રાડ પાડીને ઉભો થઈ ગયો. (સામાન્ય રીતે ૩-૪ કી.મી. રેડીયસમાં ત્રાડ સંભળાય) અને આ તો ફ્ક્ત ૩૦-૪૦ મીટર દુર ઊભા હતા.

પછી.........

મેડમ સાહેબને પડતા મુકી ગાઇડને વળગી ગયા હતા અને ગાઇડની ભાષામાં ’સણીયો પલળી ગ્યો તો’.. અને ૪ દિવસનો પ્રોગ્રામ પહેલી સાંજે પુરો અને કાફલો તાત્કાલીક રવાના થઈ ગયો.

ગાઇડ ગુજરાતીમાં કહી દીધું કે .. બીજી વાર આવું ન બોલતા હો ભાય...

#આ_તો_એક_વાત

Importance of Timing in Humor

રમુજમાં ટાઈમીંગનું ઘણું મહત્વ છે. અને યોગ્ય સમયે યોગ્ય શબ્દ કે વાક્ય આખા વાતાવરણને રમુજથી ભરી નાખે છે. ક્યારેક અણધારી જગ્યાએ અમસ્તી જ રમુજ મળી આવે. ફક્ત ધ્યાનથી સાંભળવાની જ જરૂર રહેતી હોય છે.

૧૯૯૧-૯૨માં હું રાજકોટ શીફ્ટ થયો હતો અને રૈયા રોડ ઉપર વોહરાની આયુર્વેદ દવાની તેમજ દેશી ઓસડીયાં અને કરીયાણાની દુકાન. ત્યાં હંમેશા જબરી ભીડ રહેતી હોય છે. અને એમની વિશિષ્ટ પધ્ધતિ... તમે ઓર્ડર આપો એટલે કાઉન્ટર ઉપરથી અંદર વજન અને પેકીંગ માટે બુમ પડે.
એક સાંજે હું ત્યાં વરીયાળી અને અન્ય વસ્તુઓ લેવા ગયો હતો.
ત્યાં મારી આગળ એક બહેન ઉભા હતા અને એમણે ઓર્ડર આપ્યો.. કે અઢીસો ગ્રામ સુવાદાણા આપજો.
અને કાઉન્ટર ઉપરથી બુમ પડી... બેનને સુવા દેજે...
.
અને
.
હજી વજન કહેવા જાય ત્યાં બીજો બોલ્યો કે મને પણ બસ્સો સુવા દાણા...
ત્યાં પાછી રાડ પાડી કે સાથે ભાયને પણ સુવા દેજે....
.
.
.
બેય નોખા પડીકાં એક અઢીસો અને બીજા બસ્સો..
પણ ત્યાં સુધીતો પરિસ્થિતિ હાસ્ય હુલ્લડમાં પરિવર્તીત થઈ ચુકી હતી. પરંતુ એ કાઉન્ટર પરની વ્યક્તિ એના કામમાં એટલી મશગુલ હતી કે રહી રહીને એમને ખ્યાલ આવ્યો કે શું કહી બેઠા....

#આ_તો_એક_વાત

સોમવાર, 6 ફેબ્રુઆરી, 2017

લગ્નના ડાંડીયા રાસ કે ત્રાસ?

કેટલુંક ઓબ્ઝર્વેશન.
આ લગનગાળા આવે અને સાથે સંગીત શંધ્યા ઉપ્પ્સ્સ્સ્સ મ્યુજીકલ ઇવનીંગ લાવે. સાથે ડાંડીયા રાસની રમઝટ હોય. વેલ આ ડાંડીયા રાસ તો સમજી શકાય. એમાં રમવાની મજા પણ આવે.
પરંતુ જોવાની મજા જોઈએ તો?
ડાંડીયામાં બધા થાક્યા હોય ત્યારે અચાનક કપાલ ડાન્સ.. ઉપ્પ્સ્સ્સ કપલ ડાન્સ શરૂ કરવા એક જગ વિખ્યાત ગીત વાગે
જબ કોઇ બાત બીગડ જાયે જબ મુસ્કીલ પડ જાયે...
તુમ દેનાઆઆઆ સાઆઆઅથ મેરાઆઅ ઓ હમનવાઆઆજ્જ્જ્જ જ્જ
હવે સમજી લેવું કે લગ્ન પ્રસંગે ડીસ્કામાં આ ગીત વાગે એટ્લે ગમ્મે ન્યાં બેઠા હોય (વાડી/પાર્ટી પ્લોટ/બેન્ક્વેટ/લોન/કે મંડ્પ) ની આજુબાજુ હોય કે અંદર હોય....
તરતજ ખબર પડી જાય કે હવે પીપણાં ફેરવવાનો કાર્યક્રમ શરૂ થયો.
કપાલ (જોનારા પોતાના કપાળ પર ટાપલા મારે એવા) ડાન્સ આઈ મીન કપલ ડેન્સ. ઘણા લગ્ન પ્રસંગોમાં આવા સંજોગોમાં મને તો બહાર જ કાઢે. હાલો મિતેષભાઇ બહાર ચા પીવા જઈએ. હવે સમજાય નહી કે રાત્રે દસ વાગ્યે કોણ ચા પીવડાવશે? પણ ઉદ્દેશ એ ખરો કે આવી પોસ્ટમાં એમનું નામ ન આવે.
અને કેવા કેવા તો એક્સ્પ્રેક્સન આપે.
- કપલીયા ભલે છેતાલીસની ઉંમરના પણ સોળ વરસનાની જેમ શરમાતા જાય
- બે પાંચ વાર પગના આંગળા કચરે એકાબીજાના એટલે છણકા કરતા જાય
- ફુદેડી ફેરવે અને જો બેલેન્સ જાય એટલે માંડે ખીજાવા... મને ખબર જ હ્તી કે તમે પાડશો જ મને.
- દરેક લગનમાં આમ ઉલ્લારા લેતા હોય પણ આ ડેન્સ પતે એટલે - પેલ્લી વાર જ આમ ડેન્સ કર્યો. તમારા ભાઇ બવ શરમાય.
- અમુક છેલ છબીલા તો પાછા મોઢામાં લાંબી ડાંડલી સાથેનું ગુલાબ લઈને નાચે અને વચે ફુદડી ફરી ઢીચણીયા ભેર લપસી હાથ લંબાવીને ગુલાબ આપે. વવ પાછી એવી શરમાય જાણે ન પુછો વાત.
- અડખે પડખે વાળાને ધકે ચડાવે અને ખુરશીઓ ઠેબે ઉડાડતા જાય.
- નાના છોકરાંવ જે વચ્ચે રમતાં હોય એને અડફેટે લઈ લે.
પણ ઓવર ઓલ જોવાનો ખુબ આનંદ આવે.

#આ_તો_એક_વાત